Brief aan de Volkskrant: ‘Transgenderwet’

 Transgenderwet 

28-8-‘22 

Reactie op de column van Martin Sommer in de Volkskrant van 27-8-‘22 

De heer Sommer titelt zijn column in de krant van Zaterdag “Transgenderwet: modieus, slecht geïnformeerd, aangestuurd door actiegroepen.”  

Nu hebben wij al direct twee problemen met deze titel. Wat kwalificeert een wetsvoorstel als modieus? Dit voorstel is al meer dan een jaar geleden aan de Tweede Kamer voorgelegd (vereenvoudiging Transgenderwet: wijziging geslacht in geboorteakte makkelijker, 2021). Is elk actueel onderwerp dan modieus? Betekent als modieus worden bestempeld dan ook dat het niet serieus genomen moet worden? Bovendien is de huidige transgenderwet sterk verouderd, dus is er zeker ook baat bij vernieuwing. 

Met de stelling “aangestuurd door actiegroepen” zijn wij het ook niet helemaal eens. Is niet een zeer groot gedeelte van de wetsvoorstellen of wetswijzigingen in meer of mindere mate het gevolg van het actie voeren van een groep? Druk die wordt uitgevoerd door actiegroepen vanuit de bevolking, een partij die campagne voert op het wijzigen van een wet, een lobby vanuit het bedrijfsleven, ga zo maar door. De heer Sommer impliceert dat deze wet volledig is ontworpen door actiegroepen en dat hier niet het standaard politieke proces aan te pas is gekomen. Het proces waarbij een pressiegroep iets op de politieke agenda zet en naar aanleiding daarvan een wetvoorstel wordt geschreven. 

Over het gedeelte van de kop “slecht geïnformeerd” gaat de rest van deze brief. Wij beargumenteren dat het niet de schrijvers van de nieuwe Transgenderwet, maar de heer Sommer is die slecht geïnformeerd is. 

De heer Sommer begint zijn stuk met de stelling dat na deze wetswijziging iedereen van 16 of ouder zo naar de burgerlijke stand kan stappen en daar een geslachtswijziging kan doorgeven. Nu is dit in beginsel wel waar, maar er mist nogal wat nuance. Dat de deskundigenverklaring vervalt is inderdaad een feit, dit betekent echter niet dat het nu allemaal in vijf minuten geregeld kan zijn. Daarnaast is het ook geen onomkeerbaar proces. De procedure wordt na het doorvoeren van deze wet als volgt: eerst een schriftelijke indiening van de wens tot wijziging van de geslachtsregistratie, en vier tot twaalf weken later een bevestiging van die wens. Er is dus behoorlijk wat bedenktijd en de drempel is niet ineens verdwenen. Daar komt nog bij dat dit geldt voor een eerste en eventuele tweede wijziging, mocht er bijvoorbeeld een jaar later alsnog de realisatie komen dat dit de verkeerde beslissing was. Een derde en vierde wijziging zou via de rechtbank moeten. Uit internationaal onderzoek blijkt overigens dat herhaalde wijzigingen weinig tot niet voorkomen (vereenvoudiging Transgenderwet: wijziging geslacht in geboorteakte makkelijker, 2021). Al dit heeft nog helemaal niets te maken met een eventuele medische transitie, daarvoor moet nog steeds een diagnose gesteld worden. 

In zijn derde paragraaf stelt de heer Sommer dat “elke man zich in de vrouwenkleedkamer [kan] melden met de mededeling dat hij vrouw is.” Zijn argument hier is natuurlijk dat cisgender mannen hier misbruik van gaan maken om vrouwen te begluren. De tekortkoming in de redenering van de heer Sommer is dat mocht iemand dit willen doen dan doen zij dat, met of zonder “v” in hun paspoort. Paspoorten worden immers niet gecontroleerd bij kleedkamers. Dit argument is dus gelijk al niet relevant voor de nieuwe transgenderwet.  

Daarnaast is het zo dat misbruik van wetten bedoeld om de transgendergemeenschap te helpen door cisgenderpersonen een niet-bestaand probleem is (Hasenbush, Flores, & Herman, 2018). Integendeel, transgender jongeren worden zélf vaker mishandeld of zelfs aangerand als zij in de kleedkamers en wc’s moeten zijn die overeenkomen met hun paspoort en niet hun genderidentiteit, in vergelijking met hun cisgender schoolgenoten (Murchison, Agénor, Reisner, & Watson, 2019). Daarom is het van nog groter belang om transgender jongeren te beschermen met dergelijke wetten. Scholen in Amerika waar kinderen vrij waren om de wc’s en kleedkamers te gebruiken waar zij zich het prettigst bij voelen zagen geen toename in incidenten en ook geen cisgender leerlingen die van deze regeling misbruik maakten (G.G. v. Gloucester County School Board, 2017) Dit onderzoek gaat over honderdduizenden leerlingen over meerdere jaren.  

Hier komt nog bij dat een groot gedeelte van trans personen de wc’s en kleedkamers die overeenkomen met hun geboortegeslacht lang blijft gebruiken omdat zij het gevoel hebben dat zij niet genoeg “passing” zijn (door de buitenwereld in eerste oogopslag als het juiste geslacht gezien worden) om geen problemen te krijgen. Het gebeurt zelfs dat zich wat mannelijker presenterende cisgender vrouwen de toegang ontzegd wordt tot vrouwenwc’s, al dan niet met geweld (kellaway, 2015). 

Verder stelt de heer Sommer dat “puberende meisjes die het gevoel hebben er niet bij te horen, op sociale media de oplossing voor hun tobberijen [vinden]: geslachtsverandering.” Wij wijzen de heer Sommer er graag op dat er twintig jaar geleden, toen er “een handjevol jongeren” zich bij het VU meldden, zoals hij zegt, zo goed als geen informatie te vinden was over of voor transgender personen. Nu is dat er wel, en zijn er ook zat volwassenen, met leeftijden als 50, 60 en 70, die er dankzij het internet achter komen wat de reden is dat zij al die jaren zo slecht in hun vel hebben gezeten. Al de trans personen die twintig jaar geleden nog geen idee hadden dat wat zij voelden een naam had, komen daar later achter, en melden zich als ze al lang volwassen zijn bij het Amc. De snelle toename van het aantal bekende transgenderpersonen is vergelijkbaar met het “explosief stijgen” van het aantal linkshandigen nadat er op scholen niet meer gestraft werd voor met links schrijven. Er zijn niet ineens méér linkshandigen, ze schrijven gewoon niet meer met rechts. Linkshandig waren ze al. Daar komt nog bij dat maar minder dan één procent van de personen die een transgender-gerelateerde operatie ondergingen, daar later spijt van heeft gekregen (Bustos, et al., 2021). Daar staat tegenover dat van operaties over het algemeen 1 op de 7 van de patiënten later spijt heeft (Wilson, Ronnekleiv-Kelly, & Pawlik, 2017). Van het hebben van een kind hebben zelfs tussen de 17-18% van de ouders spijt (Piotrowski, 2021).  

Bang voor puberale kinderen die in een opwelling een beslissing maken hoeven we dus niet te zijn, zeker als daarbij bekeken wordt hoelang het duurt voordat medische ingrepen überhaupt in zicht komen. In de huidige situatie is het namelijk zo dat als zich aanmeldt voor de genderpolikliniek van het Amc, die eerst op een wachtlijst van per augustus 2022 meer dan negenhonderd dagen of ruim 128 weken komt te staan voor kinderen en adolecenten. Voor volwassen is die wachtlijst meer dan 990 dagen of ruim 140 weken voor een eerste consult (Amc, 2022). Daarna is er nog een wachtlijst van ten minste een maand voordat met het diagnostisch traject begonnen wordt. Als de diagnose genderdysforie dan gegeven wordt (en dit kan rustig een jaar duren, heeft een van onze familieleden ondervonden), is er nog een wachtlijst van een maand voor het begin van hormoonbehandelingen. Pas daarna wordt er gesproken over eventuele operaties, die elk ook weer een wachtlijst hebben van ten minste 112 dagen voor een adamsappelcorrectie oplopend tot 720 dagen voor aangezichtschirurgie of 600 voor vaginaplastiek (Amc, 2022). 

Wat de “transbeweging”, zoals de heer Sommer ons heel mooi noemt, voor elkaar wil krijgen is de eliminatie van die eerste wachtlijst, door ervan uit te gaan dat trans personen met “informed consent” kunnen beslissen wat voor hen de beste opties zijn. Operaties voor transpersonen worden dan hetzelfde behandeld als overige plastische chirurgie, waar een patiënt op consult gaat bij een arts en dan met die arts bespreekt wat het gewenste resultaat is en of dat met die behandeling inderdaad voor elkaar gekregen kan worden. 

In zijn laatste paragraaf impliceert de heer Sommer dat kinderen laten beginnen met puberteitsremmers een slecht idee is. Wij vragen ons af of de heer Sommer zich wel eens verdiept heeft in wat een puberteitsremmer eigenlijk is. Puberteitsremmers zijn medicijnen waardoor de productie van geslachtshormonen wordt geremd of zelfs stopgezet. Als er gestopt wordt met het nemen van puberteitsremmers gaat de hormoonproductie gewoon verder alsof er niets aan de hand is geweest. Cisgender kinderen waarbij de puberteit te vroeg begint (denk aan 7 of 8 jaar oude kinderen), krijgen deze al toegediend. Bij langdurig gebruik kunnen er nadelige gevolgen optreden voor de groei of botopbouw (Transgenderjongeren kunnen goed zelf beslissen over puberteitsremmers, 2021) (Transgenderjongeren kunnen goed zelf beslissen over puberteitsremmers, 2021) 

Wat een puberteitsremmer dus doet, is ervoor zorgen dat een jongere de tijd krijgt om te beslissen wat die wil, en eventueel operaties onnodig maken. Zo zal een trans jongen die direct als zijn puberteit begint start met puberteitsremmers en twee jaar later met hormonen begint en geen borsten ontwikkelen, en daardoor nooit een mastectomie hoeven te ondergaan. En een trans meisje dat puberteitsremmers en daarna hormonen neemt, zal geen adamsappelcorrectie of aangezichtsoperaties hoeven ondergaan, omdat deze eigenschappen nooit ontwikkeld zijn. Daar komt bij dat als iemand puberteitsremmers neemt en zich een jaar later realiseert dat die niet trans is, hun puberteit gewoon voortgezet kan worden door te stoppen met de puberteitsremmers. Verder, zoals het in de nieuwe transgenderwet staat, kan ook een eventuele geslachtsverandering voor de burgerlijke stand gewoon weer omgekeerd worden. Door het verbieden van puberteitsremmers worden kinderen dus niet, zoals de heer Sommer impliceert, weerhouden van het maken van overhaaste permanente beslissingen. Integendeel, als de transzorg voor jongeren onbereikbaar wordt gemaakt zien wij het als een reëel scenario dat jongeren hormonen gaan kopen op het internet omdat zij zo ongelukkig worden van hoe hun lichaam zich ontwikkelt. Dit gebeurt namelijk al, zowel in als buiten Nederland (Transgender jongeren door lange wachttijden overgeleverd aan zelfmedicatie, 2022) 

Losstaand van de column van de heer Sommer willen wij nog aankaarten dat transgender jongeren die geen transitie kunnen of mogen ondergaan, zij het sociaal of medisch, significant vaker zeer depressief zijn of angststoornissen hebben dan cisgender jongeren (Chodzen, Hidalgo, Chen, & Garofalo, 2018). 

En, om het nog maar eens te herhalen, de wet naar aanleiding waarvan de heer Sommer zijn column heeft geschreven gaat alleen over het veranderen van de geslachtsaanduiding bij de burgerlijke stand en heeft dus met medische ingrepen niets te maken. Hij maakt alleen het leven van trans personen die al wel sociaal maar nog niet medisch een transitie hebben doorgemaakt een stuk makkelijker. 

Polle Spiering, Namens Transzorgnu Rotterdam 

Is getekend: Transzorgnu Eindhoven, Transzorgnu Limburg, Transzorgnu Zwolle, Transzorgnu Friesland, Transzorgnu Almere & TranszorgU (Utrecht)Pagina-einde 

Bibliografie

Amc. (2022). wachtlijst indicatie augustus. Opgehaald van amc.nl: https://www.amc.nl/web/file?uuid=2f8b9edb-bda9-48dc-8039-15e41cf57317&owner=b501bc84-877f-44f8-86a7-9a02ec3bc4f2 

Bustos, V. P., Bustos, S. S., Mascaro, A., Del Corral, G., Forte, A. J., Ciudad, P., . . . Manrique, O. J. (2021, march 9). Regret after Gender-affirmation Surgery: A Systematic Review and Meta-analysis of Prevalence. PRS Gloal Open, 12. Opgeroepen op augustus 28, 2022 

Chodzen, G., Hidalgo, M. A., Chen, D., & Garofalo, R. (2018, july 13). Minority Stress Factors Associated With Depression and Anxiety Among Transgender and Gender-Nonconforming Youth. Journal of Adolecent Health, 64(4), 467-471. Opgeroepen op augustus 28, 2022, van https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1054139X18302957 

G.G. v. Gloucester County School Board, 16-273 (The Supreme Court of the United States march 2, 2017). Opgeroepen op august 28, 2022, van https://www.lambdalegal.org/in-court/legal-docs/grimm_20170302_amicus 

Hasenbush, A., Flores, A. R., & Herman, J. L. (2018, July 23). Gender Identity Nondiscrimination Laws in Public Accommodations: a Review of Evidence Regarding Safety and Privacy in Public Restrooms, Locker Rooms, and Changing Rooms. doi:https://doi.org/10.1007/s13178-018-0335-z 

kellaway, m. (2015, june 17). woman sues restaurant that ejected her from bathroom for looking "like a man". Opgeroepen op augustus 28, 2022, van advocate.com: https://www.advocate.com/business/2015/06/17/detroit-woman-kicked-out-restaurant-bathroom-looking-man-sues 

Murchison, G. r., Agénor, M., Reisner, S. L., & Watson, R. J. (2019, june 1). school restroom and locker room restrictions and sexual assault risk among transgender youth. Opgeroepen op augustus 28, 2022, van american academy of pediatrics.org: https://publications.aap.org/pediatrics/article/143/6/e20182902/76816/School-Restroom-and-Locker-Room-Restrictions-and?autologincheck=redirected?nfToken=00000000-0000-0000-0000-000000000000 

Piotrowski, K. (2021). How many parents regret having children and how it is linked to ther personality and health: two studies with national samples is poland. (K. Matsmura, Red.) PLoS one. doi:10.1371/journal.pone.0254163 

Transgender jongeren door lange wachttijden overgeleverd aan zelfmedicatie. (2022, Juni 24). Opgeroepen op augustus 29, 2022, van nos.nl: https://nos.nl/artikel/2433706-transgender-jongeren-door-lange-wachttijden-overgeleverd-aan-zelfmedicatie 

Transgenderjongeren kunnen goed zelf beslissen over puberteitsremmers. (2021, november 5). Opgeroepen op augustus 28, 2022, van universiteitleiden.nl: https://www.universiteitleiden.nl/nieuws/2021/11/transgenderjongeren-kunnen-goed-zelf-beslissen-over-puberteitsremmers 

vereenvoudiging Transgenderwet: wijziging geslacht in geboorteakte makkelijker. (2021, mei 6). Opgeroepen op augustus 28, 2022, van rijksoverheid.nl: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/05/06/vereenvoudiging-transgenderwet-wijziging-geslacht-in-geboorteakte-makkelijker 

​Wilson, A., Ronnekleiv-Kelly, S. M., & Pawlik, T. M. (2017, june). Regret in Surgical Decision Making: A Systematic Revieuw of Patient an Physician Perspectives. doi:10.1007/s00268-017-3895-9